A do ta 'gjunjëzonte' Evropa, Serbinë?

Ekzistojnë arsye të forta për tu krijuar bindja e plotë se Evropa asnjëherë nuk do ta gjunjëzojë Serbinë (aq më pak për shkak të Kosovës) siç e gjunjëzuan dikur Gjermaninë e Hitlerit. Pasi që siç mësojmë nga historia e shekullit të kaluar, pjesë të Ballkanit janë përdorur si monedhë kusuritjeje për Evropën në njërën anë dhe për Rusinë në anën tjetër. Të tilla u nevojiten edhe sot, fatkeqësisht!

Gjermania dhe Serbia emërues të përbashkët kanë shkaktimin e krimit gjenocidal, por dallojnë mes tyre në përmasat e ndikimit global të këtij krimi! E para u kishte sjellë shumë dëm edhe vet Fuqive të Mëdha, përderisa e dyta arsenalin ushtarak shkatërrues e kishte zbrazur vetëm në këto 'pjesë kusuritjeje' të Ballkanit, e cila gjë nuk kishte rrezikuar pothuajse asnjë gjeo-strategji euro-atlantike.

Intervenimi i NATO-s, edhe në Bosnjë edhe në Kosovë, pothuajse kryekëput ishte i karakterit human dhe i sjelljes se një paqeje qoftë edhe të brishtë, e assesi nuk kishte për synim gjunjëzimin e Serbisë. Kush u mor me Hitlerin e aleatët e tij, deri në momentin kur ai nuk i mësyu vet Fuqitë e Mëdha! Bile, kishte edhe miratime e marrëveshje me të, për copëtime e aneksime shtetesh, si Polonia, Austria etj.

Në kohën kur Serbia po vazhdon të armatoset fuqishëm, para heshtjes së plotë evropiane, Kosova, por edhe Bosnja, me politikat e tyre duhet punuar në atë drejtim të nxitjes që në këto territore të qëndrojë gjatë, e vetmja ushtri garantuese e paqes, ajo e ShBA-së.

© Skënder Nitaj, 08 dhjetor 2020

2020

E nisim çdo ditë të re me shumë ngushëllime,

Edhe sot si dje, jeta në betejë me vdekjen,

Më shumë lot pikëllimi se sa kupa gëzimi po derdhen,

Në secilën ditë të këtij viti të mbrapshtë!...

© Skënder Nitaj, 12 gusht 2020

Gjendja aktuale e sistemit shkollor përballë pandemisë

Në periudhën e të ashtuquajturës "valë të dytë" të pandemisë, aktiviteti jetësor kudo në botë sa po vjen e po bëhet më i rëndë dhe siguria për shëndet e jetë më e brishtë. Nga ky këndvështrim, as sistemi shkollor nuk mbetet pa u prekur. Mu për këtë, kudo nëpër botë janë zhvilluar e avancuar platforma të mësimit nga distanca, si përpjekje për të zbutur sado pak pasojat edhe ashtu vështirë të rikuperueshme nga pamundësia e zhvillimit normal të procesit mësimor nëpër shkolla. Përdorimi i tyre, është e keqja më e vogël e mundshme, përballë rrezikut që mund të sjellë vijimi fizik i mësimit. Në Kosovë, varësisht nga gjendja infektive nëpër shkolla, disa sosh për një periudhë dy javore, me rekomandim nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës, po mbyllen për të kaluar në variantin C - të mësimit ‘online’.

Gjatë kësaj periudhe ‘mbylljeje’, nxënësve iu ofrohen 2 orare mësimi. Njëri paradite, me mësim ‘online’ në lidhje të drejtpërdrejta me mësimdhënësit e tyre në platforma elektronike. Ndërsa, pasdite, nxënësve u duhet përcjellë mësimet e xhiruara që shfaqen në kanalin televiziv RTK4. Mësimdhënësit, zakonisht i obligojnë nxënësit që t’i përcjellin mësimet nga televizori, nga ku edhe do t’i marrin detyrat e shtëpisë. Është evidente, se ekzekutimi i plan programeve mësimore nuk është në sinkron as mjaftueshëm kënaqshëm, në mes të atij që realizohet gjatë vijimit të mësimit nëpër shkolla me atë që ndiqet në televizor. Në këso raste, nxënësit, jo rrallë, mbesin të hutuar, kur një mësim detyrohen ta trajtojnë dy herë, apo një mësim tjetër duhet t’ia arrijnë ‘ta kuptojnë’ edhe pa i mësuar 2-3 mësime paraprake.

Kur i shtohen këtyre edhe problemet reale teknike që shfaqen, atëherë mësimi i tillë, me realizime të pa sinkronizuara të plan programit bëhet akoma më i vështirë. Platforma e ofruar nga Komuna e Prishtinës, e-Shkollori, nuk arrin të përballoj kyçjen në të, të një numri të madh nxënësish e arsimtarësh në të njëjtën kohë, ashtu që shpesh orët e parapara iu shkojnë humbës ose gjysma-gjysmë. Disa herë, zgjidhja gjendet duke kaluar në platforma të tjera, që lehtësisht i përballojnë kyçjet në masë të vijuesve, si Zoom apo Google Meet. Se kujt i ka shërbyer më së miri e-Shkollori mbetet të shihet, por, se funksionimi i tij lë shumë për të dëshiruar, kjo veç po shihet. Disa nga mësimdhënësit e pranojnë së janë të shtrënguar ta përdorin këtë platformë, ani pse janë të vetëdijshëm se nuk i plotëson kriteret që aktualisht po i imponon situata. Në anën tjetër, transmetimi i mësimeve në RTK4 ka të metat e veta, duke filluar nga fakti që kanali televiziv RTK4 ka një transmetim jo cilësor (jo-HD) në rrjetet kabllore, ndërsa nuk transmetohet fare në rrjetin tokësor. Ndërsa, postimi i këtyre video-mësimeve ne kanalin Youtube nuk po ndodh menjëherë (ose nuk po ndodh fare), kështu që nxënësi nëse e ka humbur video-mësimin për çfarëdo arsye, atë nuk mund ta shikoj askund tjetër. Pse ndodh kjo kështu? Përgjigja e vetme mund të jetë, neglizhenca e atyre që janë duke e organizuar e-Mësimin (Ministria e Arsimit dhe Shkencës - MASH), por edhe e të tjerëve, si mësimdhënësit, udhëheqësit e shkollave, shoqatat e prindërve  etj., që nuk kërkojnë të mos ndodh kështu! Nuk do të ishte e tepërt, që të gjitha video-mësimet t'ju siguroheshin nxënësve nga mësimdhënësit e tyre, edhe në formate të tjera të përshtatshme për ta, si video (mp4) apo tekst (pdf).

Bazuar në gjendjen e rënduar tej mase, me raste në shtim të infektimeve me Covid-19, si dhe në rrezikun që mbart në vete vazhdimi i mbajtjes së mësimit nëpër shkolla, do të duhej me urgjencë, të shikohet mundësia e kalimit të plotë në variantin C - të mësimit ‘online’, por duke i marrë parasysh edhe të metat që i ka kjo mënyrë e të mësuarit, në mes tjerash edhe ato që u lartë ceken, e duke bërë përpjekje që një cilësi në organizim të mësimit ‘online’ të ndodh, duke ndërhyrë në të gjitha hallkat e zinxhirit që mund ta përbejnë një mësim nga distanca. Një ‘mbyllje’ në prag-dimër bëhet edhe më e domosdoshme, marrë parasysh afrimin e një periudhë edhe ashtu ‘të pasur’ me viruse sezonale, që veç sa do t’i jepnin sinergji virusit pandemik.

© Skënder Nitaj, 17 nëntor 2020

Digjitalizimi i teksteve shkollore, domosdoshmëri

Ministria e Arsimit dhe Shkencës - MASH, në kuadër të parapërgatitjeve për fillimin e vitit të ri shkollor, si alternativë, do të duhej urgjent të bënte digjitalizimin e krejt fondit të teksteve shkollore që janë në dispozicion, (në formatin ‘pdf’ dhe 'free download'), (në bashkëpunim edhe me shtëpitë botuese) dhe kështu do të krijonte kushte shumë më cilësore për nxënësit (sidomos të klasave më të larta), të cilët me sa po shihet, edhe sivjet do të jenë të shtrënguar të vijojnë mësimet 'online'. Shtetet e rajonit por edhe më gjerë, e kanë bërë këtë digjitalizim shumë kohë më parë, gjithnjë në shërbim të nxënësit. Digjitalizimi i teksteve shkollore është edhe në funksion të masave mbrojtëse anti-COVID-19, duke evituar përdorimin e materialeve (librave) që mund të kalojnë nga dora në dorë.

Në këtë logjikë, do t'i ftoja edhe të gjithë mësimdhënësit që t'i inkurajojnë nxënësit që edhe detyrat shkollore (në rastet kur është e mundur) t'i kryenin në forma elektronike (si në word, excel, power point apo formate tjera) dhe kështu do të evitohej përdorimi i materialeve të tjera (fletoreve, blloqeve etj.) e të cilat për arsye të njëjta, mund të jenë të kontaminuara.

Shekulli 21 edhe ashtu është shekulli i digjitalizimit dhe i teknologjisë informative, prandaj kjo veçse do të ndihmonte nxënësit në përvetësimin e shkathtësive të reja nga fusha e teknologjive të reja të komunikimit.

© Skënder Nitaj, 27 gusht 2020

Logjika kundërthënëse e një interpretimi

Sipas logjikës më të re të interpretimit kushtetues, në zgjedhjet e ardhshme, nuk do të jetë e domosdoshme të krijohen koalicione parazgjedhore për tu fituar zgjedhjet, pasi që kur subjekti fitues jo absolut nuk do të mundet i vetëm, të formojë qeverinë, atëherë subjektet pasuese mund të shfaqen në skenë, duke ‘grumbulluar karriget' e fituara dhe duke u shndërruar në 'fitues' pas zgjedhor. 

Në të njëjtën logjikë, subjektet nuk do të kenë nevojë të bëjnë fushatë me ndonjë kandidat të nominuar për kryeministër, pasi që atë, ato do ta zgjedhin pas ‘grumbullimit’ të atyre 'karrigeve' që kanë qenë të mundura të fitohen. Kështu, duke mos pasur nevojë për kandidat për kryeministër, rrjedhimisht nuk do të këtë nevojë as për shpalosje të ndonjë programi qeverisës, me të cilin do të mund të josheshin votuesit për dhënien e besimit të tyre. 

Kështu, edhe togfjalëshi 'garë zgjedhore' do të mund të reduktohej në 'zgjedhje', pasi që sensi i garimit bie. Cilit subjekt do t'i nevojitej të mundohej të garonte, për të fituar (jo absolutisht) e vetme - vendin e parë, kur me një matematikë pas zgjedhore dhe me disa marrëveshje jo medoemos parimore, do të mund të shfrytëzohej, tashmë e drejta e formimit të qeverisë, si e dyta, e treta, e kështu më radhë.

© Skënder Nitaj, 30 maj 2020

Laura

Laura,

E deshte aq shumë Kosovën? Më në fund, të sollëm nga kurbeti vrastar. Ti erdhe në pranverë, si lulja më e bukur.

E di se duhet vazhduar jetën në rrugën e vet. Por, kjo jetë nuk do të këtë hijeshinë dhe bukurinë e vet, sepse ti mungon. Ike pa lamtumirë. E jetove jetën shpejt. Ndoshta, ngase e hetove se gjithçka këtu, në këtë botë është false. Në botën tënde, që ne nuk e kuptojmë, besoj se gjërat janë reale, me plot shpirt. Ti ishe si shpirt, zemra jonë!

I lënduar si të gjithë të tjerët,

Daja yt, Skënderi

Lipovec, 21 prill 2010, e mërkurë 15:39

Laura Lushaj (18.06.1993 - 12.04.2010)

Reflektim pasçertifikues

Në Zgjedhjet e 6 Tetorit, unë votova për një subjekt politik dhe pothuajse detyrimisht për pesë kandidatë për deputetë të po këtij subjekti. Thua se të gjithë këta kandidatë që i votova unë, do të më përfaqësojnë mua dhe zonën ku unë jetoj. Mund të bëj be, se asnjërin nga këta pesë kandidatë as që i kam parë të vijnë ndonjëherë, jo vetëm gjatë fushatës, por asnjëherë tjetër të takojnë komunitetin e kësaj zone, e të shohin nga afër se me çfarë përballemi ne, çdo ditë të jetës. Por, duke qenë se ligji zgjedhor dikton kështu, edhe nuk kishte se si të veprohej ndryshe, pos për të shenjuar pesë kutiza para emrave të kandidatëve, e të cilët asnjëherë në jetë s'do të jenë falënderues për votën që e fituan krejt pa mund dhe falënderu rregullit të lartpërmendur. Minimumi etik do të ishte që një zonë të përfaqësohej nga një deputet dhe ai të mbahej përgjegjës për të bëmat e tij gjatë mandatit dhe ngritjes së dorës në Kuvend.

Pra, unë dhe qytetarët e vendit, kemi votuar për kandidatët për deputet, ku nga të gjithë të zgjedhurit, pritet të konstituohet Kuvendi. Sipas interpretimeve të fundit të Gjykatës Kushtetuese, ky Kuvend do të emëron për kryetar të tij, përfaqësuesin nga Partia ose koalicioni fitues (sqarim: në rastin tonë, Partia fituese, partia me përqindjen më të lartë të votave!). Dhe kaq do të duhej të ishte loja politike e quajtur Zgjedhje.

Në kushte krejt normale të një shteti tashmë të bërë e funksional, mandatari për kryeministër i caktuar natyrshëm nga Partia ose koalicioni fitues, jo domosdoshmërisht do të duhej të ishte njëri nga deputetët e zgjedhur, as njëri nga bartësit e listave, as njëri nga kryetarët e partive. Po kështu, edhe ministrat e zëvendësit e tyre. Por, këtu tek ne, thua se vendi ka mbetur në këta 120 deputet të zgjedhur, e që të mund të harrnohemi disi, duhet medoemos të marrim nga aty dikë për kryeministër, disa të tjerë për ministra e kështu më radhë. E më pastaj, këta deputetët e avancuar në poste qeveritare të zëvendësohen në Kuvend, me kandidat të listave të ranguar më poshtë e me vota më të pakta, prej nga edhe dilema se sa mund të konsiderohen këta si të zgjedhur të popullit!?

Po, pjesa tjetër e shoqërisë (jo politike), a nuk paskësh njerëz të denjë për poste ministrore e udhëheqës agjencionesh shtetërore? Them se po. Përse, duhet medoemos tërë ky zell për zënie të posteve. Në kushte normale, kur një vend si i yni, me mijëra telashe e halle, posti ministror do të duhej të shihej si sfidë e jo si privilegj apo shpërblim. Nëse qëllimi është siç trumbetohet, të i dilet zot vendit e të 'çkapet' shteti, atëherë do të duhej që së paku kësaj radhe të na dëshmohej se postet nuk qëndrojnë mbi programin qeverisës. Qytetarët duan të shohin të emëruar në poste, njerëz me arritje kulmore profesionale, me biografi të pastër, e jo njerëz gjithsesi nga politika, që veq që flasin e zhvatin, pothuajse nuk dijnë të bëjnë gjë tjetër.

Nëse LVV dhe LDK kanë arritur të merren vesh për një Qeveri me 12 Ministri, atëherë le të mirren vesh edhe për draftim të një ligji ku Presidentet e ardhshëm do të zgjedheshin me votën direkte nga populli, ashtu që ky post të mos bëhet gjithnjë si mollë sherri për ndarje të hises qeverisëse në çdo palë zgjedhje. Edhe ashtu, Presidentët janë përfaqësues të të gjithëve dhe në rastin kur të tillët na vijnë me pazare hisesh qeverisëse, vështirë të besohet se ata përfaqësojnë të gjithë!

Skënder Nitaj
Prishtinë, 02 Dhjetor 2019

Paradoks në prag të ndërrimit të moteve

Këtë fundvit, vendi ynë mund ta përmbyll me një paradoks, duke e konstituuar kuvendin e ri dhe duke u menaxhuar me qeveri të vjetër. Kjo, për shkak të mungesës së përvojës sē një demokracie elementare, me ç'rast në rrethana më të arsyeshme, do të mund të kishim kuvendin e njëjtë, por me një qeveri tjetër. Jo medoemos, do të duheshin zgjedhje të reja (me shumë kosto buxhetore) sa herë të ketë rënie të qeverive. Shembuj nga demokraci përendimore na mësojnë, që ka edhe qeveri të minorancës (siç ishte shndërruar edhe kjo e dorëhequra) apo qeveri teknike (profesioniste) me mandat të shkurtuar, që në rastin tonë, detyrë kryesore p.sh. do të kishte përgatitjen e refornës zgjedhore apo përgatitjen e platformës për bisedimet me Serbinë, a ndonjë detyrë tjetër ku do të ishte i nevojshëm koncensusi i të gjithë spektrit politik por edhe popullor.

E gjithë kjo që u tha, mbështetet në faktin se edhe pas Zgjedhjeve të mbajtura, në thelb nuk ka ndonjë ndryshim të dukshëm të përbërjes së spektrit politik në Kuvend. Janë pothuajse të njëjtat përqindje që nga më parë. Edhe kësaj radhe, lideri më i votuar ishte z. Albin Kurti, e pasuar nga gruaja më e votuar, znj. Vjosa Osmani. Këta të dy, edhe do të duhej të 'bënin pazaret' për një bashkëqeverisje, jo vetëm për shkak të votave të fituara, por edhe për shkak të zotimit paraelektoral. Ekziston një bindje në masë, se votat që i fituan Kurti dhe Osmani, ishin në sasinë e tillë, edhe për shkak të zotimit të tyre për bashkëqeverisje. Më shumë se gjysma e votuesve, shprehen vullnetin e tyre, që këto dy figura t'i shohin së bashku duke krijuar qeverinë e re. Këta votues, edhe mund të ndjehen të dëshpëruar deri në mashtrim, kur në negociatat (lexo: kushtëzimet) që po ndodhin në mes LVV dhe LDK, mungon zonja më e votuar. Taktizimet dhe mashtrimet ndaj votuesve nga ana e subjekteve politike nuk kanë mbetur pa u ndëshkuar deri më tani, prandaj partisë së dytë sigurisht nuk do t'i bënte hajr përballja me votuesin në rast të zgjedhjeve të reja, por as të mbeturit në opozitë edhe për një mandat qeverisës. Do të ishte, një zgjidhje ngërçi, nëse do të kishte një ujdi mes dy palëve, që për hirë të votuesve, kandidati i përbashkët për President, pas 2 vitesh, të ishte sërish një zonjë, në këtë rast, zonja më e votuar.

I ka ardhur koha, që edhe në politikë të valorizohet shkuarja në pension, bile edhe para moshës 65 vjeç, ashtu që mos të festojmë ndërrimet e moteve me paradokse.

Skënder Nitaj
Prishtinë, 18 Dhjetor 2019

Shqipëria londineze dhe Kosova

Në një të ardhme (jo shumë të afërt), në kuadër të ndonjë agjende, si p.sh. të ndonjë integrimi ndërkontinental apo ndërplanetar (😉) dhe në analogji të plotë me kushtëzimin grek ndaj fqinjit të vet verior, edhe Kosova, do të mund ta kushtëzonte fqinjin e saj përendimor, me ndryshimin e emrit, në p.sh. Shqipëria Përendimore. Kështu, do të eleminohej mundësia e "rrezikut" nga ndonjë aneksim i mundshëm nga ana e tyre, të territoreve të tjera të Shqipërisë etnike!...

Dhashtë Zoti, që deri atëherë, Shqipërinë londineze, por edhe Kosovën (si dhe krahinën shqiptare të Maqedonisë Veriore) të jenë duke e udhëhequr njerëz me ADN puro 100% shqiptare, e të cilët edhe veprimet e tyre politike do t'i kenë 100% konform interesit të përbashkët kombëtar! 🇦🇱🇽🇰

Skënder Nitaj
Prishtinë, 21 Dhjetor 2019

Vendet e painkuadruara në BE

Iniciativa për Mini Shëngenin Ballkanik e ndërmarrë nga Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia, si nismëtare, por edhe Bosna e Hercegovina dhe Mali i Zi, si vëzhguese, për njohësit e së kaluarës jo shumë të largët, të khejnë kujtesën jo vetëm të një Ballkanie të ideuar, por edhe të një lëvizje të gjërë botërore e vendeve të painkuadruara, të cilës i printe ish-Jugosllavia, së bashku me Egjiptin dhe Indinë. Atëbotë, shteti ish-jugosllav, mjeshtërisht, ia kishte arritur të krijonte miqësi dhe marrëdhënie të dobishme për veten e saj, me numrin më të madh të shteteve të botës së tretë, e në të njëjtën kohë, pa i dëmtuar aspak raportet e saja me vendet e të dy blloqeve lindje-përendim. Ish-Jugosllavia ishte shndërruar si një Lopë e Shenjtë për këto vende apo thënë më mirë si një "qengj i butë".

Nuk është për befasi që Serbia, e cila edhe de fakto edhe de jure, është pasuesja thelbësore e asaj krijese jugosllave, të qëndroi mbrapa iniciativave të ngjashme, gjithsesi më të vogla për nga numri i shteteve pjesëmarrëse, por hiq më pak të vlefshme për të, si mundësi për tu rikthyer dalngadal në skenën botërore, duke relativizuar kështu humbjet që ajo mund t'i ketë patur gjatë procesit të shkatërrimit të ish'Jugosllavisë. Një prej mënyrave për t'u rikthyer, aty ku dikur ishte zot shtēpie, mund të jetë edhe iniciativa për Mini Shëngenin Ballkanik. Në këtë rast, nën petkun e një lëvizje të lirë të njerëzve dhe mallrave, Serbia, duke qenë më e madhja jo vetëm territorialisht, mund të rikthehej edhe si një padrone e kësaj iniciative, duke i shtuar fuqitë e saja, kundruall fqinjëve të saj, e pse jo të konsiderohej sërish si një Lopë e Shenjtë!

Kosova, me aq sa është kuptuar, nuk ka qenë e ftuar në bashkëthemelim të kësaj iniciative, por po ashtu dihet se ka pasuar edhe refuzimi i saj për t'iu bashkangjitur takimeve, qoftë edhe si vëzhguese. Ky refuzim i saj, nuk ka kaluar pa u kritikuar publikisht, në prani të tjerëve, nga "vëllamthi i madh", i cili krerët tonë politik i ka akuzuar për vetizolim. Kosova nuk është e njohur nga Serbia. Serbia po ashtu i mohon pafytyrësisht, të gjitha krimet gjenocidale që i kreu në Kosovë. Kosova nuk mund të jetë e barabartë në pjesëmarrje të çfarëdo iniciative regjionale, nën kushte të tilla, ku Serbia vazhdon ta ketë në Kushtetutën e saj, Kosovën si pjesë të saj.

Njerëzit këtu, pas një periudhe prej gati dy dekadash lirie, edhe mund të kenë shpresuar që po afron koha për jetësimin dalngadal të ëndrrës për një bashkim kombëtar, por assesi nuk kanë mundur të imagjinojnë se si më shpejt mund të ndodh një bashkim serbo-shqiptar, nëpërmjet një mini-shëngeni, falënderu "vëllamthit të madh".

Skënder Nitaj
Prishtinë, 24 Dhjetor 2019